“ŞENLİKLERİMİZ”
BAYRAMLAR-ŞENLİKLER-FESTİVALLER

Adı ve amacı ne olursa olsun sosyal fonksiyonları açısından bayramlar, şenlikler ve bir anlamda festivaller katılımcılarını şenlendirme, neşelendirme, eş, dost, hısım, akrabayla bir araya getirme, onları tekdüze günlük yaşamlarından sıyırıp hazzı ve mutluluğu davranışlarıyla dışa vurmaya teşvik eden özel düzenlemelerdir.

En ilkelinden en modernine kadar istisnasız her toplum, söz konusu fonksiyonları yerine getiren bu tür düzenlemelere sahiptir. Aslında bayramlar, şenlikler ve festivaller kolektif düşüncede toplum olmanın bir tür ön koşulu olan birliktelik, dayanışma, paylaşma, bireylerde ortaya çıkan umutsuzluk, unutulmuşluk hislerinin bertaraf edilmesi gibi toplumsal gereksinimleri yanıtlar. Özetle bayramlar, şenlikler ve festivaller toplumsal varoluşu sürdürmede kolektif bilincin beslenme kaynaklarıdır. Başka bir söyleyişle, bütün toplumlar bu tür düzenlemeleri yaratma ve sürdürme gereksinimi içindedirler.

Tüm dünyada olduğu gibi Anadolu’nun da hemen her yerleşim biriminde çeşitli amaçlara yönelik bu tür düzenlemeler mevcuttur. Söz konusu düzenlemelerin bir listesi için “Kültür Bakanlığı” tarafından hazırlanmış olan “Türkiye’de Belirli Günler Takvimi” adlı yayına bakılabilir. Bunların büyük bir bölümünün kökleri çok eski zamanlara uzanırken, bir bölümü yakın bir geçmişte doğmuş olabilir. Böyle özel günlerde; giyimde, yemede-içmede, eğlenmede özetle her edimde yöreye özgü hazırlıklar, güzellikler, yöresel farklılıklar vardır. Farklılıkların bu türü insanlarda merak uyandırır. Ötekini tanımak, farklılığı keşfetmek ve bu keşfi başkalarıyla paylaşmak pek çok insanın en büyük iştiyakları arasında yer alır. Bu insanların büyük bir bölümü amatör-profesyonel fotoğrafçılardır.

Yeni Yüksektepe Kültür Derneği’nce düzenlenen geleneksel fotoğraf yarışmasının 2001 yılı konusu “Bayramlar- Şenlikler-Festivaller”dir. Belirlenen bu konu çerçevesinde resmi, dini, ulusal bayramlarla düğünler, yerel şenlikler, festivaller ve kutlamalar işlenebilir. Konu seçiminde toplumsal katılımın gerçekleştiği, özellikle açık mekan eğlencelerinde yer alan her anlamdaki bezemeler, takılar yerel giysiler, yaşa ve cinse dayalı grup eğlenceleri, ritüel objeler, halk oyunları, çeşitli jest ve mimikler, seyirlik oyunlar, müzisyenler gibi spotlar, şenliğin bütününü de içeren yani toplu eğlenceyi de vurgulayan enstantaneler çalışılabilir. Yarışmacılara ilginç enstantane, bol şans ve başarılar dilerim.

Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Etnoloji Anabilim Dalı Eski Başkanı

(1945-2009)

1945 yılında İstanbul’da doğan Gürbüz Erginer ilköğrenimini Ankara’da, ortaöğrenimini Aydın’da tamamladı. 1966 yılında başladığı Ankara Üniversitesi D.T.C.F. Antropoloji Bölümü Etnoloji Kürsüsünden 1970 yılında mezun oldu. 1970-1971 yılları arasında Milli Folklor Enstitüsünde Folklor Araştırmacısı, 1973-1974 yılları arasında Ankara Etnografya Müzesi’nde Asistan, 1974-1976 yılları

arasında ise TRT Ankara televizyonunda Kameraman olarak görev yaptı. Akademik hayata 1976 yılında Ankara Üniversitesi DTCF Etnoloji Kürsüsü Asistanlığı ile başlayan Erginer,1978 yılında yüksek lisans, 1982 yılında doktora programından mezun oldu. Bu çalışma daha sonra 1984 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayımlandı. Gürbüz Erginer, 1985 yılında yardımcı doçent, 1993 yılında doçent ve 1998 yılında da profesör oldu. Erginer’in Toplumsal uygulamalar, halk inançları, büyü, ölüm gibi konular Anadolu medeniyetlerini de içine alan tarihsel bir süreçte değerlendirdiği pek çok yayını vardır. 1997 yılında YKY tarafından yayımlanan “Kurban. Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüelleri” adlı çalışması alanında çok önemli bir başvuru kitabı ve kaynak niteliğindedir.

Erginer’in makalelerinden birkaçı şunlardır:

“Kan ve Tabu. COGİTO Sayı: 37, 2003 Güz. YKY Yayınları”.,

“Kutsal Kitaplarda Kurban Konusu. BİLİM ve ÜTOPYA 11. sayı Mayıs/1995”

“Bir Halkbilimcinin Gözünden Ölüm. COGİTO Sayı: 40, 2004 Yaz. YKY Yayınları”

Türk folklor tarihinin bu değerli bilim insanı 28 Mart 2009 tarihinde bir trafik kazası ile aramızdan ayrıldı.